Wekî hercar di serî
da em mecbûr in bêjin mixabin ev mijare, ev babete, ev mewzûye anku
"yêkîtî", "yêkbûn", "tifaq" axir her çi navî lê
bikin, herdaîm di serê rojeva Kurdan da bûye. Eve rast e û divêt jî wisa be. Ji
xwe gava ji vê mijara jîyanî tête behs kirin hema yêkser şîreta Ehmedê Xanî
tête bîrînan û "Xanî jî wisa gotibû" tête gotin... Ku Xanî bi vê
gotina xwe ya bihadar "Ger dê hebûya me ittifaqek" li ser pirsa
tifaqa Kurdan destnîşanîyeke giring û jîyanî kiribû ji bo timamî Kurdan û heyf
ku ew daxwaz îro jî pêknehatîye...
Kurd di vê mijarê
da, digel xwe di nav paradokseke hind kûr da ne ku îzaha wê mumkun nîne!. Serê
axivtina wan, binê axivtina wan pîrozîya yêkîtîyê ye. Pirsa yêkîtîyê adeta
kirine fetîş. Lê belê, gava dor hate pratîkê, bi timamî ji gotinên xwe varê
dibin û meqamekî dî lêdidin. Anku di vê meseleyê da fikra wan û zîkrê wan hev
nagire. Anjî bi gotineke dî, gotin û kiryara wan bi kîlometreyan ji hev dûr e
di vê pirsê da...
Bes bi her hal,
welew ku di pratîkê da nekin jî ji alîyê teorîk ve giringîya wê dibêjin. Helbet
eve jî tiştekî baş e, lê têra nake ku eve serê sedan salan e pêknayê...
Axir, digel hemû
qusûr û kêm û kasîyên Kurdan bi giştî heqîqet ew e ku di timamî kom û kombûnên
xwe da behsê yêkîtîyê anjî tifaqa navxweyi dikin.
Hetta carina hindek gavên pratîk jî diavêjin, organîzasyonan ava
dikin... Belêm dîsa ve xwe bi xwe wan organîzasyona vala derdêxin û dîsa ve
behsê yêkîtîyê dubare dikineve...
Heta nihe bi vê armancê gelek organîzasyon hatine ava kirin, lê yêk ji
wan jî negihiştîye wê firehî û mezinahîya ku tête xwastin.
Lê hewildan didomin...
Di pirsa tifaqa navxweyî da organîzasyonên wekî "parlemento",
"meclis" anjî "kongre" gavên stratejîk in û divêt bi vê
ehemmîyetê li ser bête sekinîn.
Ji bo pêkînana tifaqa mezin ya navxweyî ji serî were li ser modelên
"meclis an parlemento" û "kongre"yê tête rawestan...
Ev herdu model jî hatin ceribandin. "Meclis" anjî
"Parlemento" neçû serî. Paşê "Kongre" hate ava kirin. Di
halê hazir da "Kongre"yek [KNK-Kongreya Neteweyî ya Kurdistanê] heye,
lê mixabin digel hemû hewildanên nîyetqenc dîsa ve negihişte wê armanca ku
dihate xiyal kirin û teng ma û hetta herî dawîyê jî kete nav çarçoveyeke preferîk...
Di pêknehatina yêkîtîya stratejîk da gelek sebeb, asteng, kêm û kasî û
xeletî hene. Di vê nivîsa kurt da em bi detay behsê wan nakin ku esasen hem
xelkê sade hem jî rêvebirên piralî yên civata Kurdî dizanin...
Vê carê me dil heye li ser giringîya formûlên dî bisekinin ku ew jî divêt
metodîk be. Di pêkînana yêkîtîyên mezin da metod, formûl giring in. Heke ji bo
armanca mezin ya stratejîk bi metodekî xelet dest pê bikin, ew gav hêj di serî
da lawaz dibe û tûşî sedan arêşê û keleman dibe.
Li vê derê em parantêzekê vekin: Di nav Kurdan da li ser pirsa formê
organîzasyona tifaqî gelek konservatîv tête hizirîn. Di yêk formî da tête israr
kirin û form û rengên dî têne paşguh kirin. Hal ew e ku organîzasyon bi serê
xwe ne pîroz in, ne armanc in, alet in, wesîle ne û heke modelek neçû serî
divêt li modelekî dî bête geryan.
Nihe edî em dikarin bêne ser mijara xwe ya esasî. Di pirsa yêkîtîyê da
du tişt ji hev cuda jî bin esasen pêkve jî girêdayîne û hevdu timam dikin, lê
ji alîyê têgihiştinê ve divêt bêne zelal kirin.
Yêk platforma mezin ya serê pîramîdê organîzasyona dewletîyê ye û ya
duyê jî mekanîzmaya rêvebirinê ya pratîk e.
Hindî meclis, parlemento anjî kongre ne, ew platformên gotûbêj, şêwir,
tesbîtkirin û danana rêz û rêzik û qanûnan e. Organên rêvebirîya karûbar jî
wekî hukûmet anjî kabîneya wezîran tête zanîn ku ev mekanîzma rêvebirina
karûbarên giştî yên civatê û welatî ne û xweşkirina jîyana xelkê ye, pêkînana
huzûr, ewlehî û asayişa welatî bi giştî ye. Di vê çarçoveyê da ji baskê
ekonomîyê heta perwerde, dad, saxî, kar û kultur û bi giştî jîyana sosyal têne
plan kirin û rêvebirin. Anku organa rêvebirinê mekanîzmayeke pratîkal e.
Meclis, parlemento û kongre zemînên stratejîk in û plandaner in, qanûndaner in
û avakerên polîtîkaya stratejîk in anku platformên şêwra mezin û aqilê muşterek
in.
Di meclis, parlemento anjî kongreyan da hemû çîn û navçîn, baskên civatê
û pêkhateyên etnîk, sosyal û kulturî li goreyî temsîlîyeta demokratîk bi
nûnerên xwe di van zemînan da temsîl dibin.
Mekanîzmayên rêvebirinên pratîkal jî li goreyî rewşa tête jîyan, li
goreyî konjonktura heyî û herweha li goreyî prosesa bi giştî ya sosyopolîtîk,
sosyokulturel û sosyoekonomîk ji teref dînamîkên neteweyî û niştimanî ve ji
kesên di warê xwe da bispor tête teşkîl kirin. Temsîlîyeta dînamîkan ya di vê
organê da hem li goreyî hewcehîyê hem jî li goreyî temsîlîyeta demokratîk ya di
nav civatê da têne tesbît kirin. Di dinyaya modern da navê vê pêkhatinê
koalisyon e. Esasen di demên berê da jî ev tarz mesûlîyet wergirtinên polîtîk
ji alîyê terefên piralî ve hatîye kirin ku di dîroka polîtîk û civakî ya Kurdan
da jî eve hatîye dîtin.
Di pirsa wergirtina berpirsiyarîya rêvebirina karûbarên bi giştî yên welatî
da baştirîn, maqûltirîn û moderntirîn formûl "koalisyon" e. Îro di
dinyaya modern û pêşkevtî da hem tifaq hem jî problemênên heyî bi rêyên
koalisyonel têne çareser kirin. Çiku koalisyonel fikirîn û koalisyonel hereket
kirin li ser bingehê şêwrê û bi mesûlîyeta hevrayî dibe.
Di dîroka kevin ya Kurdan da, di navbeyna eşîran da, di navbeyna
Mîrekîyan da daîm tifaqên bi modelên koalisyonel, herçend nav ew nebe jî,
hatine çêkirin. Beramberî neyarên xwe jî, eşîr anjî Mîrekîyan digel eşîrên dora
xwe tifaqên koalisyonel çêkirine û bi vî rengî xwe ji pirsgirêkan xilas kirine.
Di koalisyonan da biçûk mezin teref li ser xalên hevpişk hevdu digirin û
li goreyî wê peymanê hereket dikin û karûbarên xwe bi rê ve dibin. Di
koalisyona da şêwir esas e. Şêwir jî rê li ber yêkrevîyê, ferdîyetkerîyê digire
û terefan mecbûrî hev dike ku ew jî rê li ber tifaqdarîyê û kolektîvîteyê xweş
dike.
Di koalisyonan da hêza mezin nikare xwe li ser tifaqdarê biçûk ferz bike
û teref mecbûr dibin li goreyî xalên hevpişk gavan diavêjin û eve jî dibe
sebebê hindê ku hemû pêkve qazanc dikin anjî heke rastî kadastrofekê hatin bi
hev ra jî berze dikin ku li vê derê giring ew e ku bar be, qazanc be, serkevtin
an binkevtin be, bi hev ra tête rakirin, bi hev ra barê encamê tête hilgirtin.
Koalisyon zemînekî demokratîk e û divêt Kurd û Kurdistanî li ser vî esasî
tifaqê çêkin û mesûlîyeta rêvebirina welatî bi hev ra hilgirine ser milên xwe û
bi hev ra destên xwe danine binê berî ku bikarin bi hev ra xwe ji timamî zor û
zehmetîyan û probleman rizgar bikin. Li milê dî pêkve karkirinên koalisyonel
kultura bi hev ra xebatê jî geş dike, pêşve dibe û zemînê demokrasîyê jî saxlem
dike.
Di roja îro da tiştê ku di nav Kurdan da nayê kirin ev e. Ji ber ku Kurd
pêkve beramberî hev, xwe ferz kirinê esas digirin anku beramberî hev monopolîst
in, qudret teleb in. Biçûk mezin qet ferq nake, hemû organîzasyonên Kurd xwe li
ser hevdu ferz dikin. Lê nagerin ku bi diyalogê li ser xalên hevpişk gotûbêjê
bikin û bi hev ra, bi şêwra piralî, bi aqilê muşterek pirs û pirsgirêkên xwe
çareser bikin û xwe ji qeza û belayan xilas bikin. Organîzasyonên mezin,
naxwazin çu organîzasyonan bikine şirîkên desthilata xwe ya welatî û bi israr
dixwazin bi serê xwe hukum bikin ku eve gelek xelet e û vê zihnîyetê heta nihe
bi Kurdan daye berze kirin.
Di doza Kurd û Kurdistanê da heqê çu kesê, çu hêzê nîne ku tinê xwe
bifikire û xwe li ser yên dî ferz bike. Doza Kurd û Kurdistanê ji herkesê û ji
her organîzasyonê mezintir e û doza kesê nîne, doza xelkekê, neteweyêkê ye,
dozeke hevpar e. Lewma jî divêt bi qeweta hevrayî bête çareser kirin. Barekî
giran e û barê hemû welatîyan e û divêt hemû welatî û berpirsiyarên her baskên civatê
xwudan mesûlîyet bin û hewil bidin ku bi hev ra li çareserîyê bigerin û dîsa bi
hêza hevrayî probleman çareser bikin û rêvebirina welatî jî digel hev bikin. Di
prosesên wisa hevrayî da dibe ku terefek mezintir be, ji yên dî zêdetir şerî
bike, bedelên girantir bide, zor û zehmetîyên mezintir bikêşe. Eve imtiyazê
nade çu kesê. Kar karê neteweyî û welatî ye û herkes û her teref ji bo miletê
xwe fedakarîyê dikin û eve minetdarî nîne. Heqê çu kesê an çu terefî nîne ku
bêje ez mezin im, min bedel da û deshilat jî dê di destê min bi tinê da be.
Kurdistan milkê çu kes û organizasyonan nîne. Karên têkoşîna rizgarî û azadîya
welat û xelkî karên xwebexşî ne û bedelê vê fedakarîyê rûniştina yêkalî ya ser
textê desthilatê nîne.
Heta nihe Kurdan eve kir û di dawîya vê zihnîyeta xelet da, hem wan bi
xwe berze kir, hem jî bi xelkê û welatî dane berze kirin. Êdî bese û divêt rê
li ber vê zihnîyet û pratîka tengbîn û xweperest bête girtin. Her kê xizmeta
miletê xwe kiribe mala wan ava be, lê eve xizmeteke bêminet e.
Ji ber vê zihnîyeta monopolîst, bihêlin bûyerên di dîrokê da bi serê
xelkê me hatî, hema yên van çend salên dawîyê bi serê xelkê me hatî jî, ji ber
vê zihnîyet û pratîka seqet bû. Lewma bûyerên 2014ê, 2015ê, 2016ê, 2017ê, yên
2018ê û va ye bûyerên 2019ê bi serê me tên. Xelk bedelekî giran dide. Lê belê,
organîzasyonên ku dibine sebebê vê şkestinê ne lêborînê dixwazin, nejî kêm û
kasî û qusûrên xwe qebûl dikin û herweha ji xeletîyên xwe dersê jî wernagirin û
dubare dikin û hercar jî şkest li dûv şkestê dibînin.
Piştî hinde bûyer û qewimînan, piştî hinde şkest û têkçûnan, piştî hinde
xeletî û şaşîyan, piştî hinde binketinan êdî divêt organîzasyonên Kurd kumê xwe
danine ber xwe û bihizirin û hetta kûr bihizirin ku ka çi kirin, li kî derê
xeletî kirin, boçi hinde bela bi serê wan tên û xelkê Kurd û hemû Kurdistanî
bedelên hinde mezin û giran didin ku di dawîyê da mirin heye, koç kirin heye,
mişextbûn heye, terka axa bab û bapîran û dayîk û dapîran heye.
Heqîqet divêt êdî bese bête gotin.
Divêt xelkê me bêje organizasyonên polîtîk ku li ser navê wan siyasetê
dikin, bese van xeletîyan dubare nekin.
Ronakbîrên Kurd û Kurdistanê divêt bêjin êdî bese ku hinde xeletî li dûv
xeletîyan neyêne kirin.
Organîzasyon bi xwe jî di nav xwe da divêt gotûbêjê bikin, riberizê
bikin hetta beramberî xeletîyan lêpirsînê bikin û li rêyên rast û durust
bigerin ku bikarin hem xwe, hem jî xelk û welatê xwe ji van şaşîyan dûr bigirin
û xilas bikin.
Di roja îro da divêt formûlên çareserîyê bêne axivtin û li ser
pêşniyarên konkret û rasyonel bête hizirîn û bêne pratîze kirin.
Bo numûne divêt li ser van formûlan bête hizirîn û axivtin:
1. Meclis, parlemento an kongre
2. Senato (Senat)
3. Koalisyonên neteweyî û niştimanî
Kongre
Kongreyeke neteweyî û niştimanî pêdivî ye ku temsîlîyeta hemû Kurd û
Kurdistanîyan bîne cih. Di vê kongreya neteweyî û niştimanî da divêt
temsîlîyeteke demokratîk bête pêkînan ku hem hemû baskên civatê, hem jî
pêkhateyên etnîk tê da bêne temsîl kirin. Kongre divêt ji nûnerên çar parçeyên
Kurdistanê û hemû meydanên dîasporayê ve bête pêkînan.
Di parçeyên Kurdistanê da jî divêt girêdayî kongreya mezin, kongreyên
parçeyî bêne ava kirin û bi terkîbên demokratîk yên hemû civatê bêne teşkîl
kirin.
Kongre divêt preferîk nebin û hemû dînamîkên neteweyî û welatî tê da bêne
temsîl kirin û rêvebirî jî divêt demokratîk, kolektîv û rotasyonel bin.
Senato
Li vê derê divêt li ser organîzebûneke nû jî bihizirin ku ew jî Senato
ye. Kurdistanê êdî gelek bi giringî û lezînen pêdivî bi senatoyekê jî heye. Tradisyona
senatoyê diçe heta demên gelek dûr yên Berî Îsa (BÎ)... Li sedsala 8an, li dewrê
Romayê hebû. Manaya wê jî ji xwe di Italî da (Senato) "Meclisa
Rihspîyan" anku "Meclisa Pîran", "Meclisa Jîmezinan"
e.
Bi Latînî Senatus e ku li gelek welatan ev organ heye û gelek faydedar e
ku li hindek welatan di pîramîdê rêvebirina universîteyan da jî heye.
Gava behsê dîroka kevin û organîzebûnên sosyopolîtîk û sosyokulturel
tête kirin, bivê nevê dîroka Sumerîyan jî tête bîr ku heq e. Sumerîyan ji bilî
gelek keşfên mezin, wekî nivîs û gelekên dî, herwisa edetê şewirê jî bi rengekî
organîze pêkînane û fonksiyonel dayîne dest pê kirin. Wan bi organîzebûna pîr û
bisporên ciwan û nîv sere, du meclis ava kirine. Anku Sumerîyan "Meclisa Rihspîya"
û "Meclisa Rûspî"ya hebûye. Wan bi giştî navê "Meclisa
Hevwelatîyan" lê kirîye. Ew du meclis wisa organîze kirine:
1. Meclisa zelamên jîmezin anku Meclisa Rihspîya. Ev meclise ya sereke
bûye.
2. Meclisa Rûspîya (melûme hemû jî zelam bûne). Anku meclisa, biçûk
mezin, kesên di nav civatê da xwudan qedir û qîmet û bi siyanet. Jîyê wan ciwan
jî dibû, nîv sere jî. Ev meclise jî ya derece dûyê bûye.
Di hemû baskên jîyanê da fonksiyonel jî bûne ev organe. Kral û Şahên wî
demî ku xwe wekî Xwudê bi nav dikirin, bi van organa şêwir dikirin û îdareya
şehir-dewleta xwe, ya welatê xwe bi rêve dibirin. Bi taybetî Meclisa Rihspîya
wezîfeya dadgeha xelkî jî bi cih tîna...
Digel vê rastîya
dîrokî ya Sumerîya, herwisa di nav pêşîyên Kurdan da jî ev meclis hebûne ku
nihe jî di nav civata Kurd da, di nav jîyana êl-eşîrî da, bi navê "Civata
Rihspî û Rûspîya" ev organ heye û fonksiyonel e û hem rola aştîyê hem jî
ya dadgehê pêktînin.
Bes gava em îro
behsê pêdivîya SENATOyê dikin helbet divêt li goreyî şert û mercên pêşkevtina
sosyopolîtîk, sosyoekonomîk û sosyokulturel ya îro tête jîyan be. Li dewrê
berê, zihnîyet û pratîka mêrşahî hebû û di mal da be, li derve be, desthilat di
destê zelaman (mêr) da bû. Di nav Sumerîyan da Xwudêyên mêr jî, ji Xwudêyên jin
bi desthilatdartir bûn.
Di nav civata
Kurdan da, berê jî, mixabin îro jî zihnîyet û emel eynî ye. Herçend di van
salên dawîyê da hişyardarîyeke pêşkevtî pêkhatibe jî di nav civatê da, hêj jî
desthilata zelamî (ya mêrî) anku mêrşahî domînant e li nav hemû baskên jîyanê
di civata Kurda da. Lê digel vê rastîyê jî SENATOyeke nû divêt li goreyî
pêşkevtina di warê bîr û hizra nû ya modern ya mafdar, wekhevîdar da bête
pêkînan. Îro di warê mafan da bîr û hizra wekhevîdar ya di navbeyna cinsîyetan
da her diçe pêşve diçe û jin wekî nîvîya civatê roleke pêşeng dileyizin di
prosesa wergirtina mafên xwe da ku zelamên (mêr) adil, wijdanî û ehlaqî
difikirin jî destekê didene vê bizava mafxwaz ya jinan.
Di vê derê da
termînolojî jî giring e ku divêt bête zelal kirin. Li goreyî dewrê berê yê bi
zihnîyeta mêrşahîyê gotina "Rihspî" dihate bi kar înan û terkîb jî
hemû xwudan rih bûn anku zelam bûn helbet. Belêm îro ev terme temsîla
pêşkevtina îro ya civatê nake û divêt termekî dî bête bi kar înan ku temsîla
terkîba jin û zelamî bike. Ew jî an divêt "Serspî" be anjî
"Porspî" be. Gotina "Serspî" îro di gelek waran da tête bi
kar înan. Ji bo, jin û mêr ferq nake, mirovên jîmezin "serspî" tête
gotin. Li goreyî vê defînasyonê ji bo mêr-jin hemû jîmezinan "Serspî"
û bo civata wan jî "Civata Serspîya" bête gotin hingê terkîba
cinsîyetî timam dibe. Gotina "Rûspî" cuda ye. Di terkîba
"Rûspî"da cinsîyet xuya nake, ciwan jî, nîv sere jî dikarin tê da
bin. Herçend di dewrê berê da ev "Civata Rûspîya" jî ji zelaman (mêr)
dihate pêkînan jî, lê bi manaya xwe ya cinsîyetî ve notral e û bo herdu cinsan
dikare bête bi kar înan. Li goreyî vê îzahatê, "Civata Serspîyan" û
"Civata Rûspîyan" dikarin bi hev ra organê SENATOyê pêkbînin ku esas
hewcehî ev e. Ji xwe heke navê SENATOyê hate bi kar înan pirsa termînolojîk jî
çareser dibe û herdu cins anku mêr û jin dikarin li ser bingehê wekhevîyê di
SENATOyê da cihê xwe bigirin.
Di nav hinde pirs û
pirsgirêkên piralî yên civata Kurdî da, li seranserê Kurdistanê û li parçeyên
Kurdistanê hewcehî bi SENATOyan heye ku di rûdana pirsgirêkan da bibe hevkar,
bibe rênîşaner û bi rengekî adilane, wijdanane û ehlaqane probleman bide
çareser kirin û bibe zemanet anku garantor. SENATO divêt ji mirovên di nav
civatê da sengek heyî, xwudan tecrube û bi pratîka xwe bi wijdan, adil û bi
ehlaq bin û ya herî giring terefdarên rijît, sekter û milîtan yên
organîzasyonan nebin, tam bereks terefdar jî bin, bes mirovên diyalogê, tifaqê
û pêkînanê bin.
Gava em berê xwe didene
rewşa îro ya Kurdistanê, belavîya dînamîkên neteweyi û niştimanî û herwisa xir
û cir û vekêşkana pûç û stewr ya hêzên polîtîk û rûdana arêşeyên piralî di
navbeyna dînamîkên neteweyî û niştimanî da û herweha di nav civatê da, heqîqet
hewcehîyeke jîyanî bi SENATOyê heye û divêt ev erke bête bi cih înan ku di xêra
Kurd û Kurdistanê da ye. SENATO anjî SENAT wekî "Civata Serspî û Rûspîyan"
dikare di meydana polîtîk ya Kurdistanê da ku îro gelek agresîv e, roleke xêrê
bileyize û rê li ber gelek tiştên baş û pozîtîv veke û gelek alozî û arêşeyan
çareser bike. Sê bihayên esasî di bizava polîtîk ya Kurdistanê da, mixabin heke
em nemane nebêjin jî, lê lawaz bûne; wijdan, edalet û ehlaq (bi manaya normên
etîk) gelek micid kêm bûne û bê tesîr bûne. Nepotîzma civakî û polîtîk û
genîdelîya malî ya li Kurdistanê bi giştî ev sê xalên jîyanî adeta di nav
beraşên xwe da hêrane û bê qîmet kirine. Lewma SENATOyeke ji kesên bi van sê
norman ve mucehhez dikare roleke mezin ya çêker bileyize di nav civata
Kurdistanê û cîhana polîtîk û îdarî ya Kurdistanê da.
Giringî û pêdivîya koalisyonê
Hindî rêvebirina
polîtîk, aborî û bi giştî sosyopolîtîk, sosyokulturel, sosyoekonomîk û îdarî ya
Kurdistanê ye, ew jî divêt bi rêvebirî û hukûmetên koalisyonel bête kirin. Kurd
û Kurdistanî li dawîya sedsala bîstan da bûne xwudan firset û di serê sedsala
bist û yêkan da jî bûne xwudan statuyên konjonkturel. Ew jî tinê li du parçeyan
pêkhat: Li Başûr û paşê jî li Rojavaya Kurdistanê. Başûr bi hevkarîya dînamîkên
derve yên navneteweyî di nav Iraqa Federal da bû xwudan statu û di asta cîhanî
da jî fermîyetek wergirt. Lê hêj jî gelek bajêrên Kurdistanê neketine nav
cografyaya rêvebirîya xweser ya Kurdistanê û gefa Bexdayê didome.
Li Rojavaya
Kurdistanê "de facto" navçeyeke xweser hate pêkînan û digel
pêkhateyên dî yên etnîk jî rêvebirîyek hate ava kirin. Lê belê, ji çaralî ve bi
ber êrîşan ket û adeta çeng û perên wê hatin jêkirin û giran hate birîndar
kirin. Ji rojavayê ve gelek bajêr (Cerablus, Ezaz û paşê jî Efrîn) ji teref
dewleta Tirkîyeyê ve hatin dagîr kirin û gefa dagîrîya timamî Rojavaya
Kurdistanê jî berdewam e ku di halê hazir da şerekî germ jî tête domandin dijî
Rojavaya Kurdistanê ji teref dewleta Tirkîyeyê ve û hemleya dagîrîya li ser
Serêkanîyê û Girê Spî jî didome ku Kobanî û navçeya Cizîrê jî kirine hedefa xwe
û micid di bin tehdîtê da ne.
Di serî da Amerîka
û pêkve dînamîkên derve û dinyaya demokratîk jî mixabin bêbizav man ku vê jî rê
li ber êrişên Tirkîyeyê xweş kir. Gerçî herçend pozisyona wan di dagîrkerîya
Tirkîyeyê ya li ser Kurdistanê da rêgir nebe jî dîsa ve nerazîbûneke xurt hate
nîşan dan û hindek tedbîrên piralî wekî ambargo û ablûkayê hatin standin ku eve
jî destekeke bo Kurdan.
Ev qewimînên hinde
giran ji ber sebebên piralî pêkhatin. Sebeb helbet ne tinê Kurd in anjî
bêtifaqîya wan e. Gelek sebeb hene, sebebên navxweyî û derveyî hemû tesîrdar in
di van rûdanan da. Lê belê, em Kurd mecbûr in ku rola xwe ya negatîv bibînin û
zûtirîn dem hem nisaxîya xwe teşxis bikin, hem jî gelek bi lez rêyên tedawîyê
peyda bikin ku xwe ji mirandinê xilas bikin.
Gelek bi lez me
hewcehî bi van tiştan heye:
Kongreyeke neteweyî
û niştimanî ya seranserî.
Kongreyên parçeyên
Kurdistanê.
Avakirina senatoyan.
Avakirina hukûmetên
koalisyonel.
Koalisyon jî di van
şertên gelek awarte da divêt koalisyonên neteweyî û niştimanî (welatî) bin û
hemû dînamîkên neteweyî û niştimanî li goreyî temsîlîyeta xwe ya demokratîk tê
da cih bigirin û bi hêza hevrayî Kurdistanê ji vê belaya reş, bi kêm xesarî
derêxin.
Ji ber vê çendê;
divêt dev ji hemaseta vala û pûç bête berdan. Divêt dev ji dubarekirina
xeletîyan bête berdan. Divêt dev ji munaqeşeyên stewr bête berdan. Divêt dev ji
israra monopolîzma yêk partîyetî bête berdan. Divêt destê xwe bidene hev. Bar
giran e lê ne barê kesekê û partîyekê ye, yê hemû Kurdistanîyan e û divêt
Kurdistanî pêk ve vî barê hevpişk bi hev ra rakin û hilgirin.
Gava em berê xwe
didene sîstemê rêvebirina başûra Kurdistanê, lawaz jî be, bi terkîbeke herî
fireh ya dînamîkên welatî pêknehatibe jî, koalisyonek heye û eve encameke baş e
û divêt di konjonktura îro ya gelek nazik da hilkeve asta bilind ya koalisyona
mezin ya neteweyî û niştimanî.
Lê mixabin di
pratîka Rojavaya Kurdistanê da koalisyoneke neteweyî hêj jî pêknehatîye ku eve
di navbeyna dinamîkên neteweyî da dijberîyê xurt dike û bawerîya beramberî
hevdu gelek lawaz dike. Herçend koalisyoneke digel dînamîkên cuda yên pêkhateyên
etnîk hebe jî eve têra nake û divêt partîya xwudan desthilat ya Rojavaya
Kurdistanê anku PYD bi dînamîkên dî yên Kurd ra jî lezînen koalisyoneke
neteweyî pêkbîne û mesûlîyeta rêvebirina welatî digel wan parve bike ku ya rast
ev e.
Li ber vê heqîqetê
divêt bi vekirî behs bikin û bêjin ku doz mezin e, giran e lê ya hemû
Kurdistanîyan e.
Organîzasyonên
mezin divêt êdî dev ji zihnîyet û pratîka "xwudanên dozê em in, rêvebirî
divêt tinê di destê me da be" berdin. Eve ji bo bakur û rojhilata
Kurdistanê jî wisa ye...
Kurdistan milkê
kesê nîne. Bila herkes û her alî aqilê xwe bînine serê xwe. Doz muşterek e,
rêvebirin jî divêt muşterek be û eve divêt bi aqilê yêk organîzasyonê nebe, bi
aqilê muşterek be.
Dijminên Kurd û
Kurdistanê, di seri da Tirkîye û Îran û xwudanên zihnîyeta kevin yên Bexdayê û Şamê
hêj jî vekirî an veşartî, li dijî bizava rizgarîya Kurdistanê, bi hev ra
hereket dikin, hingê Kurd û Kurdistanî jî divêt bi hev ra hereket bikin û
beramberî dijmin û neyarên hevpişk bi hev ra, bi tifaqî rawestin.
Kurd û Kurdistanî
di pirsa lêgerîna modelên cuda yên pêkînana tifaqî da divêt hesûfireh bin,
dogmatîk û tabûîst nebin, muhafezekar nebin û modelên dî yên ku digel rewşa
tête jîyan hev digirin, peyda bikin.
Çirîya Pêşîn (October) 2019
