Xweza: Heyvname 2016-2- Sibat 2016

Sibata 29 rojî

Sibat ji alîyê hewayê meteorolojîk ve bi timamî li goreyî tecrubeya salan borî. Sibat dikeve nav demê "çilbeçe". Çilbeçe piştî "Çile"yê têt. Çile ji serê Kanûna Paşîn heta dehê Sibatê anku çil roja didome. Piştî çileyê, anku ji dehê Sibatê pêve jî "Çilbeçe" anku nîvîya çileyê têt ku bîst rojên dawîya Sibatê ne. Li welatî zivistanê dijwarîya xwe, befr û barana xwe sist nekir. Lê li welatên Iskandînavya, li Danmarkê çile jî çilbeçe jî nerm borîn... Ka ew çile û çilbeçeya Kurdistanê... Çile jî çilbeçe jî li Kurdistanê, bi taybetî jî li warên bilind yên welatî tam li goreyî navê xwe diborin. Sarma jî heye, sir jî heye, befr jî têra xwe heye...

Belêm li Sibatê hewayê polîtîk "nerm" neborî. Esasen li Kurdistanê, bi zêdehî ve li bakur, hewayê polîtîk li Sibatê li goreyî naveroka "çilbeçe"yê borî. Hem sar, hem sir, hem zemherî û hem jî jahr!..

Ma çi nebû!. Kuşt û kuştdarîya TCyê ya ji heyva yêk anku ji heyva Kanûna Paşîn mayî ji hêz û hêla xwe çu tişt kêm nekir. Bêyî sekinîn êriş, kuştin, top û bombe baran berdewam bû. Li Wan, Hekarî, Gever, Şirnex, Silopî û Cizîrê, li Sûra Amedê, li dora Mardînê li Nisêbînê û herî dawîyê jî li Hezexê [Idil] heçku befr û baran dibare ji alîyê ertêşa TCyê ve top û bombe hatin barandin li ser serê xelkê navçeyê... TCyê heyva Sibatê jî li xelkê me heram kir, jîyan kire jahr... Xanî û avahî dane ber bombeyan û bi serê xelkê xwecih da hatin hilweşandin. Bi sedan xelkê şehr û bajêrkan di bin wan kavilan da hatin kuştin. Kelexên wan parçe kirin, hatin sotin. Wehşeteke mezin bû. Hêj jî bi sedan cendekên xelkê navçeyê di dolabên cemedê da têne sekinandin ku xelk biçe miriyên xwe teşxîs bike, nas bike... Hêzên TCyê ew komkujîya li Cizîrê kirî, di van rojên dawîyê yên heyva Sibatê da dixwazin li Sûra Amedê jî dubare bikin. Ji xwe Sûr hatîye serûbin kirin, adeta ber li ser berî nehêlane... Mixabin xelkê me jî, xelkên navçeyê jî û dinya jî ker û kip e!.. Ertêşa TCyê heçku Kurdistanê ji nû ve dagîr dike bi wê hirsê êriş dike û kuştineke bêtixûb, wêranîyeke malxirab dike... TC gunehkar e, sûcdar e. Bêdadîyeke mezin bi serê xelkê me tîne. Xelkê me vê reftara bi kîn û nefret ya salan ya TCyê ji bîr nake.

Cizayê pare

Ji Radikalê [19.02.2016]

Ji bilî vê "rûtîna TCyê ya salan li Kurdistanê" metodên hind dijî mirovî, bê ehlaqî bi kar tînin ku cihê gotinê namîne. Ji serê heyva Kanûna Pêşîn were TCyê ev şehr û bajêrkên ku komkijî lê kirî hilgirtine binê ablûkayeke dijwar û derketina xelkê ji bo nava bajêr qedexe kirîye. Derketina xelkê qedexe dikin, di nav mal û xanîyên wan da têne bombarduman kirin û bi komî têne kuştin. Ev kuşt û kuştdarî li milekê, li nav kuçe û kolanên şehr û bajêrkan jî metodên hind dijî mirovî bi kar tînin ku gewrîya mirovî zuha dibe. Li Cizîrê xelkê ku bo bêhnekê ji malên xwe derdikevin ku hewcehîyên xwe bînin cih, av û nanekê bikirin, hem têne kuştin yên sax mayî jî bi pare têne ciza kirin ku boçi qedexetîya derketinê şkandine. Heta nihe serê mirovî 219 TL ciza dayîne gelek kesên ku derketine ber derê xwe... Navê qanûna vî cizayî ji cizayî bi xwe balkêştir e, trajîkomîktir e. Cizayê pareyî li goreyî Qanûna Qebahetê ya bi hejmara 5326 madde 32ê hatîye dan!. [Berê xwe bidine belgeya-meqbûza li jorî]... Dê werin serê xwe li dar û beran nedin!.. Qebaheta herî mezin, herî hetkehî TC bi xwe dike û yên ku bi ber fîşek û bombeyan dikevin bi vê qanûna qebahetê têne ciza kirin. Ev bêdadîye, ev qebaheta hinde mezin li çu derê dinayayê nehatîye dîtin û nîne tinê li nav TCyê heye. TCyê di qebahetê da jî tixûb bezandîye, ma dikarin çi bêjin. Tinê tiştek ji me têt di halê hazir da ew jî tif e. Rûyê wan neyê tifê ye jî lê dîsa ve tif li rûyê wan. Belêm hind rûçir û bêheya ne dê tifê jî wekî barîna baranê qebûl bikin û bêjin "ya rebî şukur!"... Kurd dijî dijminekî hinde bêfirêt têkoşînê didin... TC di birîna cizayê pareyî da xwudan tecrube ye. Di salên 1930î da jî serê gotineke Kurdî 5 [pênc] quruş ciza dibirîn... Sicîla wan ya ciza dana pareyî hindî hûn bêjin reş û tarî ye...

Bi her hal ma eve jî gazinde ye lo em dikin!.. Xelkê tinê nakujin, hem dikujin hem disojin hem jî parçe parçe dikin, cizayê maddî ma li kî derê!.. TC îro li Kurdistanê "qanûna cengelî" anku qanûna rêhlî bi kar tîne. Muameleya keyfî heye li Kurdistanê. Ertêş û polîs di nav pratîkeke ser birînê da ne. Ne guhê xwe didine qanûn û huqûqa xwe, nejî dem û dezgehên mirovî yên dinyayê... Vê rejima hov bi metodên Seddamwarî, Hîtlerwarî Kurdistan adeta sot û kavil kir. Li beramberî dengê mirovahîyê û dinyaya humanîter dev, ziman, guh û çavên xwe girêdane TCyê... Piştî vê kuşt û kuştdarîya TCyê, ji alîyê polîtîk ve têkilîyên Kurd, Kurdistan û TCyê her çi formî werbigirin ferq nake, TC bi van kiryarên xwe yên zalimane ve di wijdana xelkê me da, wijdana mirovahîyê da mehkûm e û dê her wisa bimîne...

TC bi kiryarên xwe yên li bakura Kurdistanê namîne, dijminahîyê beramberî rojavaya Kurdistanê jî dike. Warên azadkirî yên rojavaya Kurdistanê bûyne nîşangeha ertêşa TCyê. Dijî PYD û YPGê di nav reftareke gelek dijminane da ye. Rêvebirên TCyê gavê seetê dubare dikin ku goya ew rê nadin ku li rojavaya Kurdistanê wekî başûra Kurdistanê xweserîyeke demokratîk ava bibe... Berpirs û rêvebirên TCyê yên îro bi van gotin û kiryarên xwe ve polîtîka qedîm ya antî Kurd û antî Kurdistan hêj zalimanetir didomînin. Lê belê, ev polîtîka wan, ev reftara wan, ev dijayetî û êrişkarîya wan, ev kuşt û kuştdarîya wan beyhûde ye, bê bina ye û pûç û vala ye. Kurd bi ser ketî ne, Kurdan qazanc kirîye, di vê qonaxê da destkevtên giring bi dest ve înane û dê vê prosesa serkevtinîya xwe bidomînin heta ku digihine xwezî û daxwaza xwe ya dawîyê ku ew jî rizgarî û azadî ye, serbixwetî ye... Xelkê me di heyva Sibatê da jî bi rika berxwedanê careke dî nîşan da yar û neyaran ku ew serkevtî ne, paşeroj ya wan e û serkevtina dawîyê ne dûr e, nêzîk e.

Xeletîyên navxweyî zerarê didin
Kurdayetî karekî zor û zehmet e. Eve ji bilî polîtîka dijmin û dagîrkeran, ji alîyekê ve ji bîr û hizira paşkevtî ya edetî ya salan ya navxweyî jî têt. Kurd beramberî hev bê wijdan in. Beramberî hev bê insaf in. Kurd beramberî hev hesûd in, çavnebar in. Ev zihnîyeta kirêt di mala Kurd da, di nav babik û eşîrên Kurd da û herî dawîyê jî di nav partî û organîzasyonên polîtîk, sosyal û kulturî da jî heye. Herçend di "reelpolîtîk"ê da cihê van normên mirovî nîne jî lê axir divêt bêne gotin. Kurdan digel ku li du parçeyan, li başûr û rojavaya Kurdistanê, statûyên xweserîya demokratîk ava kiribin jî, di ragirtin û parastina van destkevtan da mixabin ji pozisyona yêkgirtî dûr in. Hal ew e ku hem ji bo parastina van destkevtan, hem jî bo domandina têkoşîna rizgarî û azadîyê ya bi rengekî serkevtî li du parçeyên mayî, anku li bakur û rojhilata Kurdistanê, divêt di nav hevgirtin û tifaqeke mezin û xurt da bin. Di vê heyva Sibatê da jî mixabin ev hevgirtin û tifaqa neteweyî û niştimanî pêknehatîye. Di ser da jî beramberî hev asêtîyê dikin, pozisyonên hevdu lawaz dikin û niyeta wan çi dibe ferq nake bi vê reftara xwe ya negatîv destê dijmin û dagîrkeran xurt dikin, keysê êrişkarîyê didine dijminan.

Du nimûneyên ku di heyva Sibatê da rûdayî vê negatîvîyeta Kurdan ya beramberî hev gelek bi konkretî nîşan dide. Rêvebirîya Herêma Kurdistanê li başûr [Kurdistana Federal] li goreyî şert û imkanên xwe, piştevanîya pedivî digel têkoşîna li bakura Kurdistanê nake anjî di xuyayî da wisa tête dîtin û têgihiştin. Herwisa bizava ku pêşengîya li têkoşîna bakura Kurdistanê dike jî beramberî Rêvebirîya Herêma Kurdistanê di nav reftareke hissîyane ya negatîv da ye anjî bi vî rengî tête mana kirin. Welew ku polîtîka Rêvebirîya Herêma Kurdistanê ya digel TCyê heta dereceyekê ji tixûbê xwe zêdetir zerarê digihîne têkoşîna bakur, lê dîsa ve ev şaşîya ji başûr nikare bibe mazereta şaşîya li bakur. Di navbeyna Herêma Kurdistane û TCyê da têkilîyên piralî yên bazirganî hene û di vê çarçoveyê da Hukûmeta Herêma Kurdistanê petrol û gaza xwezayî difiroşe TCyê. Ev firoşkarîya petrolê bi rêya borîyê dibe. Borîyên neqlîyata petrolê ji nav axa bakura Kurdistanê digihe lîmana Yumurtalık ya Adanayê. Di nav heyva Sibatê da, li dora Mardîn û Urfayê borîya petrolê hate peqandin û neqlîyata petrolê ji bo demekî kurt [heta ku hate tamîr kirin] hate birîn. Hate iddia kirin ku gerîllayên HPGê ev kiryare kirine. Helbet heta ku HPG yêkser vê kiryarê li ser xwe deklare neke kes nikare li ser wan sabit bike. Belêm tiştekî aşkera ye ku ev operasyonên li ser borîya neqlîyata petrolê zerareke mezin ya malî digihînine Hukûmeta Herêma Kurdistanê ku xelkê me yê başûr yêkser ji vê yêkê ziyanê dibîne.

Di vê mijarê da hem polîtîka Rêvebirîya Herêma Kurdistanê, hem jî ya rêvebirîya bizava pêşeng ya bakura Kurdistanê xelet e, dûrî berjewendîyên neteweyî û niştimanî ye. Hukûmeta Herêma Kurdistanê mafdar e ku polîtîka û ticareta xwe digel dewletên cîran li goreyî berjewendîyên xelkê başûra Kurdistanê plan bike, di rê bibe. Belêm gava êrişkarîyên birandinê li parçeyekî dî yê Kurdistanê ji teref dagîrkeran ve bête kirin, qet nebe divêt bi dengekî bilind nerazîbûna xwe kivş bike. Heke li tenişta Zaxo, li Cizîrê, li Silopîye komkujî bête kirin, şehr û bajêrk bêne kavil û wêran kirin, xelk bête koç kirin û Hukûmeta Herêma Kurdistanê dengê xwe ji dereceya dîplomatîk ya standart zêdetir bilind neke, nabe û hingê dê gazindeyên giran yên navxweyî bêne kirin. Herwisa bizava ku pêşengîya têkoşîna li bakura Kurdistanê dike jî [PKK-KCK] divêt di nav kiryareke tolhildêrî da nebe beramberî rêvebirîya parçeyekî dî yê Kurdistanê. Rêya rast ew e ku, bêyî ku hevdu zeîf bikin, bêyî ku pozisyonên hevdu tengav bikin, di nav diyalog û koordînasyoneke maqûl da dikarin hem gazindeyan ji hevdu bikin, hem jî hevkarîya hevdu bikin ku beramberi hev xeletîyan nekin ku dijmin jê istifade bike.

Divêt ev herdu merkez, Amed û Hewlêr, Rêvebirîya Herêma Kurdistanê anku Kurdistana Federal û Rêvebirîya Bizava Azadîyê li bakura Kurdistanê [PKK-KCK] vê sarîya di navbeyna xwe da zûtirîn dem rakin, di gava ewilî da têkilîyên xwe germ bikin, diyalogeke encamgir bidine dest pê kirin û qet nebe di çarçoveya "reelpolîtîk"a navçeyê da hereket bikin û piştevanîya hevdu bikin û bi xurtî hewil bidin ku zemînê tifaqeke mayînde ya navxweyî bi saxlemî ava bikin.

Di Sibata çar sala carekê da avabûna Instîtuta Kurdî li Danmarkê

Ev sale Sibat 29 roj e. Sibat her çar sala carekê dibe 29 roj. Berî çar salan, li 29ê Sibata 2012ê li Danmark li paytext Kopenhagê Instîtuta Ziman û Perwerdeya Kurdî li Danmarkê, bi kurtî Instîtuta Kurdî-dk, hate damezrandin. Instîtuta Kurdî-dk ji ber vê roja 29ê ya Sibatê, roja damezrîna xwe çar sala carekê pîroz dike. Instituta Kurdî-dk di midehê van çar salan da ji bo Kurdên li Danmarkê xebata ziman û perwerdeyê kir û vê xebata xwe hêj jî didomîne. Heta nihe gelek zarok, ciwan gihandine, perwerde kirine.

Bi kursên zimanî mamosta gihandine, sertîfîkat dane, materyalên perwerdeyê çap kirine. Nihe jî projeya bûrsê daye dest pê kirin û di halê hazir da bi hevkarîya sponsoran bûrsê dide du xwandekarên zanîngehê li Kurdistanê. Ev hejmara bûrsîyeran dê bête zêde kirin. Instîtua Kurdî-dk dixebite ku hejmara sponsoran zêde bike daku bûrsê bide hejmareke zêdetir ya xwandekarên unîversîteyê li Kurdistanê... Damezrandina Instîtuta Kurdî-dk karekî pêdivî û pîroz e û di Sibata îsal ya 29 rojî da damezrîna wê pîroz dikin.